توضیحات:
طرح جابر کامل وجامع روش های حفاظت از خاک

خاک پديده‌اى طبيعى است که در همه جا و در هر شرايط آب و هوائى مى‌تواند وجود داشته باشد. اصل و منشاء خاک از سنگ‌هاى سخت موجود در سطح کره زمين است. اين سنگ‌ها در نتيجه تأثير عوامل فيزيکى مانند اختلاف فشار، اختلاف دما، يخ‌بندان، حرکت آب و باد به ‌تدريج خرد مى‌شوند و به‌صورت ذرات ريزتر در مى‌آيند، طبقه‌اى کم و بيش ضخيم را روى سنگ‌هاى اوليه به‌وجود مى‌آورند و تحت‌تأثير عوامل شيميائى تغييراتى در آنها پديد مى‌آيد و مواد معدنى متعددى از آنها حاصل مى‌شود. تأثير عوامل جوّى مانند بخار آب، اکسيژن و کربن ديوکسيد اين تغييرات را به‌طور عمده پديد مى‌آورند.
موجودات زندهٔ خاک عامل مؤثر ديگر در اين تغييرات هستند، از يک سو فشار مکانيکى ريشه گياهان موجب تخريب سنگ‌ها مى‌شود و از سوى ديگر ريختن برگ و ساقه و بقاياى گياهى سبب افزايش ماده‌اى به نام هوموس در خاک مى‌شود که ماده آلى خاک را تشکيل مى‌دهد. با اضافه شدن موجودات زندهٔ ذره‌بيني، خاک از حالت مردگى خارج مى‌شود. بدين ‌ترتيب مى‌توان گفت که خاک قسمت سطحى پوستهٔ زمين است که از تخريب سنگ‌ها بر اثر عوامل فيزيکي، شيميائى و حياتى همراه با مواد آلي، موجودات زنده، هوا و آب به‌وجود آمده است.