تحقیق تاثیر تصویرسازی ذهنی در ورزش

مقدمه
امروزه ورزش بخشی از زندگی مردم است. رقابت شدید برای بالارفتن از سکوهای افتخار و کسب مدال¬های رنگارنگ مسابقات جهانی و المپیک و بهره¬گیری از اثرات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی این افتخارات موجب شده است که دولت¬ها و جوامع به¬طور گسترده¬ای برای تربیت¬ و آماده¬سازی قهرمانان سرمایه¬گذاری کنند. همراه با افزایش توجّه به ورزش قهرمانی، علوم ورزشی نیز به¬کمک ورزشکاران آمده تا راه¬های بهبود اجرا و ربودن گوی سبقت از دیگران را برای آن¬ها هموارتر کند. یکی از زمینه¬های علوم ورزشی که در سال¬های اخیر موجب ارتقای کیفیّت اجرای ورزشکاران و ثبت رکوردهای بهتر و برتری آن¬ها در رقابت¬هاي ورزشي شده است، علم روان¬شناسی  است. روان¬شناسی ورزش از یافته¬های روان¬شناسی برای مطالعۀ رفتار حرکتی استفاده می¬کند و به یادگیری و اجراي حرکتی و اجرا توجّه دارد و عوامل روان-شناختی مؤثر بر یادگیری و اجراي مهارت¬های حرکتی را بررسی می¬کند (عبدلی، 1384). به-عبارت ديگر روان¬شناسی ¬ورزش یعنی به¬کار بردن نظریه¬های روان¬شناسی در زمینه¬های مختلف ورزش مانند مربی¬گری و آموزش، تا از تکنیک¬های ارزیابی روان¬شناسی و راهبردهای مداخله-ای برای کمک به افراد جهت نیل به اجرای برتر استفاده کند و به دلیل این¬که با تجزیه و تحلیل رفتار انسان در رشته¬های مختلف ورزشی در ارتباط است، بر جنبه¬های ذهنی اجرا متمرکز می-شود. برنامۀ تمرین مهارت¬های روانی متوجّه همین هدف است. یادگیری کنترل انرژی روانی، تنظیم فشارهای روانی، مهارت¬های توجّه  و تدوین اهداف واقعی و در عین ¬حال رقابتی، نه¬تنها در ورزش، بلکه در هر کوششی که برای رسیدن به موفقیّت صورت می¬گیرد، از مهارت¬های مفید به¬شمار می¬روند (عبدلی، 1384). امروزه در سطح بالای رقابتی، به¬دلیل برابر بودن سطح مهارت ورزشکاران، در نتیجه ورزشکاران به چیزی فراتر از تمرینات فشرده و تلاش¬های مستمر نیاز دارند که یکی¬از آن¬ها آمادگی روانی می¬باشد. مربیان در تمام سطوح از مهارت¬های روان¬شناختی، مانند کنترل هیجان، تصویرسازی ذهنی ، هدف¬چینی، بازداری تفّکر، توجّه و تمرکز و افزایش اعتماد به¬نفس کمک می¬گیرند تا ورزشکاران را در اجرای بهتر یاری دهند.

 بیان مسئله:
یکی از عوامل اثرگذار بر یادگیری و اجراي مهارت¬هاي حركتي، توجّه است. در ورزش اساساً دو نوع كانون توجّه  شناسايي شده كه براي اجرا حائز اهمّیت است، توجّه از نظر وسعت که به توجّه باریک و پهن تقسیم می¬شود و توجّه از نظر جهت که به توجّه درونی و بیرونی  قابل طبقه-بندی می¬باشد. توجّه دروني، وقتي است كه اجراكننده به احساسات، تفكّرات و یا اندام¬های خود برای اجرا توجّه نمايد. درحالي¬كه در توجّه بيروني، اجراكننده روي علائم محيطي، بازي و راهبردهاي حريف و یا اثرات اجرایش بر محیط توجّه مي¬نمايد. كانون توجّه اجراكننده نقش مهمّي در يادگيري و اجراي مهارت¬هاي حركتي دارد (سينگر ، 1988، 1985؛ سينگر، ليدر و كاراف ، 1993؛ وولف و پرينز ، 2000). به¬طوري¬كه ارائه دستورالعمل¬ها و بازخوردهايي كه توجّه اجراكننده را به آثاري¬كه حركاتش بر محيط دارد (اتّخاذ كانون بيروني) معطوف مي¬كند، نسبت به زمانی¬كه دستورالعمل¬هاي كانون دروني داده مي¬شود يا زماني¬كه هيچ دستورالعمل كانوني خاصي داده نمي¬شود منجر به يادگيري و اجراي مؤثّرتر مي¬گردد. تحقیقات نشان داده¬اند ارائه آموزش¬هایی به فراگیران به¬طوری¬که آن¬ها توجّه خود را به نتیجه و اثر حرکت (توجّه بیرونی) و نه بر حرکات خود (توجّه درونی) معطوف كنند، مي¬توانند دقّت شوت¬هاي گلف (وولف، لاترباخ و تول ، 1999)، ضربه تنيس (وولف، مك¬نوين ، فوچ، رانيز و تول ، 2000)، سرويس واليبال (وولف، مك¬نوين، 2000)، پرتاب توپ در فوتبال (وولف و همكاران، 2003) و پرتاب آزاد در بسكتبال (ال ابود  و همكاران، 2002) را بهبود بخشند. در تحقيق اخيری كه امانوئل  و همكاران (2008) روی تکلیف پرتاب دارت انجام دادند به این نتیجه رسیدند که كانون توجّه بيروني بسيار مؤثّرتر از كانون توجّه دروني می¬باشد. از طرفی روان-شناسان کاربردی ورزش و تمرین استفاده از مهارت¬های روان¬شناختی را برای بهبود اجرا مورد تأیید قرار داده¬اند (اورلیک، 1990).
ضرورت و اهميّت اجراي تحقيق
علم تمرین و آماده¬سازی ورزشکاران از علوم متنوع و مختلفی بهره می¬گیرد و مربی¬گری بر اساس اصول علمی در چند سال گذشته مقبولیّت فزآینده¬ای را کسب کرده است. کاربرد اصول و یافته¬های روان¬شناسی برای بهبود و توسعۀ اجرای مهارت¬های ورزشی مورد تأکید بسیار زیادی قرار گرفته است (سهرابی، 1383). پژوهش حاضر که به مقایسۀ اثر تصویرسازی کانون توجّه بیرونی و درونی بر اجرا و یادگیری يك تکلیف ردیابی می¬پردازد، از لحاظ علمی و کاربردی حائز اهمّیت می¬باشد، و با توجّه به این¬که هم توجّه و هم تصویرسازی ذهنی به¬عنوان دو عامل مهم در بهبود اجرا و یادگیری محسوب می¬شوند، و هم¬چنین به¬دلیل این¬که، تمرینات ذهنی دارای ویژگی¬های بارزی از جمله، بی¬خطر بودن، بی¬هزینه بودن، عدم نیاز به تجهیزات و مربی، عدم بروز خستگی و غیره دارد، بنابراین با توصیه به ورزشکاران به استفاده از تمرینات ذهنی، می-توان در هزینه¬ها، تسهیلات، نیروی انسانی و غیره صرفه¬جویی نمود. در نتیجه، این شیوه تمرینی جهت یادگیری سریع مهارت¬های جدید، افزایش اعتماد به¬نفس و کنترل اضطراب و استرس بسیار اهمّیت دارد.
محقّق در این پژوهش در نظر دارد که اثر تمرین ذهنی و کانون توجّه را تواماً بر روی اجراي يك تكليف رديابي در دانشجویان دختر رشتۀ تربیت بدنی بررسی کرده و این مسئله را به اثبات برساند که اگر توجّه بیرونی مؤثرتر و کاراتر از توجّه درونی است، آیا اگر تصویرسازی ذهنی کانون توجّه توسط آزمودنی¬ها اجرا شود، باز هم این برتری به اثبات خواهد رسید و آیا موجب بهبود اجرا و اجرای یادگیرنده¬ها خواهد شد. لذا ضرورت انجام تحقیق حاضر در راستای تحقیقات ناکافی که در این زمینه، صورت گرفته، می¬باشد و