مبانی نظری و پیشینه تحقیق کیفیت زندگی

دارای تحقیقات انجام شده داخلی و خارجی
گارانتی بازگشت وجه دارد.
فرمت : doc
تعداد صفحات : 82

مبانی نظری و پیشینه تحقیق کیفیت زندگی

بخشی از متن :

کیفیت زندگی
کیفیت زندگی سازه­ای است که از نیمه دوم قرن بیستم مورد توجه نظریه پردازان شاخه­های مختلف علوم اجتماعی و مطالعات توسعه، مدیران و کارگزاران سیاست اجتماعی قرار گرفته است. این توجه تحت تأثیر پیامدهای منفی حاصل از فرایند صنعتی شدن، سیاست های متمرکز بر رشد اقتصادی و تحول رویکردهای نظری و سیاست­های عملی توسعه بوده است.
با توجه به این، باید گفت کیفیت زندگی مفهوم جدیدی نیست. ریشه تاریخی استفاده از این عبارت را می توان در آثار کلاسیک ارسطو یافت. وی از رابطه بین کیفیت زندگی هنگام شادی و ارزش­های ذهنی افراد سخن می­گوید (مختاری ونظری، 1389). شرح یک زندگی خوب از نظر فلسفه را می­توان در کار ارسطو ردیابی کرد. فلاسفه به مذهب کمالی (عقیده بر اینکه انسان در دین و اخلاق می تواند به کمال برسد)، فلسفه خوشی پرستی، نظریه رجحان در تصور کلی نزدیک شده اند. 

کیفیت زندگی به صورت علمی، هم از نظر مثبت گرایی و هم از نظر پدیده شناسی مطالعه شده است، اما هنوز توسط نوگراها دست نخورده است. بنابراین نظریه کیفیت زندگی جدید نیست و به صورت افراطی در بحث های علمی، اخلاقی و فلسفی آورده شده است. همه اینها به دیدگاه­های اساساً مختلف کشیده شده­اند و درک جهانی در مورد کیفیت زندگی را به وجود آورده­اند. عبارت "کیفیت زندگی" خود مبهم و دوپهلوست. می­تواند به یک ویژگی از زندگی در پرسش اشاره کند و یا می­تواند کیفیت ملموس از تجربه زندگی باشد.
پژوهشگرانِ شاخص­ های اجتماعی، کیفیت زندگی را در کل به صورت سایبانی در نظر می­گیرند که باید هم شرایط زندگی و هم موضوع بهزیستی روانی و شادکامی را پوشش دهد (وینهوون[1]، 2000). به عنوان مثال این حرکت منجر به جنبش هایی مانند اولین ویرایش مجله مطالعات شادکامی در سال 2000 شد. همچنین، متون مراقبت های بهداشتی و سلامت اغلب از موضوع "کیفیت زندگی" استفاده می­کنند (بولینگ[2]، 2005).
کیفیت زندگی در پزشکی، روان­شناسی، اقتصاد و یا در مطالعات محیطی یا حقوقی، اصول اخلاقی یا بسیاری از حوزه های دیگر، بررسی شده است. محققان کیفیت زندگی در سرتا سر دنیا تلاش می کنند تا شناخت علمی یکپارچه­ ای از آن بدست آورند.

تاریخچه کیفیت زندگی

ریشه­ های تاریخی استفاده از عبارت کیفیت زندگی را می­ توان درآثار کلاسیک ارسطو که مربوط به سال 330 قبل از مسیح است، یافت. وی در اصول اخلاقی کلاسیک از رابطه بین کیفیت زندگی هنگام شادی و ارزش­های ذهنی افراد سخن می­ گوید (مختاری و نظری، 1389).
عبارت کیفیت زندگی دوره­های تاریخی زیادی را پشت سر گذاشته است و تغییرات مختلفی در مورد آن صورت گرفته است. این عبارت علایق شخصی، تجارب، احساسات، دیدگاه­ها و عقاید راجع به ابعاد فلسفی، فرهنگی، معنوی، روان­شناسی، مالی و .. زندگی روزمره را شامل می شود. علاقه­مندی به بررسی عوامل مؤثر برخشنودی و رفاه انسان پیشینه­ای طولانی در تاریخ زندگی بشر دارد. در واقع اینکه چگونه باید و می­توان زیست که بهترین منفعت را از زندگی کسب کرد، شاید به قدمت توانایی آدمی برای اندیشه در مورد آینده و عبرت گرفتن از گذشته باشد (بهمنی، تمدنی و عسگری، 1383).
کیفیت زندگی در حدود 40 سال پیش در آمریکا معرفی شد و علوم اجتماعی پرچمدار روح و سنجش آن شد. در اواخر قرن 20 موضوع کیفیت زندگی در علوم اجتماعی بیشتر مورد توجه و اهمیت قرار گرفت و در سال 1955 با تأسیس جامعه بین المللی برای تحقیق درباره کیفیت زندگی، این گونه تحقیقات نهادینه شدند (مختاری و نظری، 1389).
در طی ربع قرن آخر قرن بیستم تاکنون پژوهشگران متعددی در مورد کیفیت زندگی و تعادل آن با ویژگی­های گوناگون انسان­ها اظهار نظر کرده­اند. به عنوان مثال از اوایل گسترش مفهوم کیفیت زندگی، برخی صاحب نظران توسعه آتی در مراقبت از سلامت جسمانی و روانی را در گرو توجه روز افزون به راهبردهای پیشگیری اولیه با هدف توسعه کیفیت زندگی افراد دانستند (همان منبع).
شالوک معتقد است که علاقه به بحث کیفیت زندگی به لحاظ تاریخی از 4 زمینه ریشه می گیرد:
بازنگری در این باور که پیشرفت های علمی و پزشکی و تکنولوژیک به تنهایی می تواند خوشبختی و بهزیستی بشر را فراهم کنند و در عوض توجه به این مسئله که احساس بهزیستی شخصی، خانوادگی واجتماعی درصورتی تحقق می یابد که پیشرفت های مذکور با ارزشها، ادراکات و شرایط محیط زیست مساعدی همراه شوند (اسماعیلی شیرازی، 1379).
تغییر نگرش از خدمات مبتنی بر اجتماع به سبب سنجش نتایج و پیامدهای زندگی فرد در اجتماع.
افزایش قدرت مصرف کنندگان و شکل گیری جنبش های تأمین کننده حقوق بیماران و تأکید این جنبش ها بر برنامه ریزی شخص محور، توجه به پیامدهای برنامه های رفاهی و دولتی و توجه به حق تعیین سرنوشت خود و غیره.پیدایش تغییرات جامعه شناختی که جنبه های عینی و ذهنی کیفیت زندگی را معرفی کرد و ویژگیهای فردی و شخصی این مفهوم را مورد تأکید قرار داده است (شاملو، 1381).
تا دهه 1970 کیفیت زندگی اساساً معطوف به انگاره های مادی و پیامد رشد اقتصادی در نظر گرفته می شد. از دهه 1970 در نتیجه ظهور آثار منفی حاصل از رشد اقتصادی از سویی و پیدایش نظریه توسعه پایدار از سویی دیگر، کیفیت زندگی ابعاد و پنداشتی اجتماعی تر پیدا کرد و مسائلی مانند توزیع پیامدهای حاصل از رشد، حفظ منابع طبیعی و محیط زیست و ... را در بر می گرفت و به طور جدی به عنوان هدف اصلی توسعه وارد مباحث برنامه ریزی شد و در دهه 1990 نیز آغاز بحث از کیفیت زندگی اجتماعی با تأکید بر سازه های اجتماعی همچون سرمایه اجتماعی، همبستگی اجتماعی، عدالت اجتماعی و... بود. 

در کارهای تحقیقاتی که از سال 1990 تا کنون بر کیفیت زندگی انجام گرفته است، بیش از صد تعریف و بیش از هزار مقیاس از جنبه های مختلف ارائه شده است. در حال حاضر در درک یک چارچوب نظری برای کیفیت زندگی که قابل ارائه به بزرگسالان باشد، اختلاف نظرهایی وجود دارد (خدا رحیمی، 1373).

1. Veenhoven, K.

2. Bowling, A.

.......................

..........

...

منابع فارسی

احتشامی اکبری، کاملیا (1383)، نقش علم بازاریابی در سلامت اجتماعی، تدبیر، شماره 153.

اصغری مقدم، محمدعلی و فقیهی، سمانه (1382). اعتبار و پایایی پرسشنامه زمینه یابی سلامت (فرم کوتاه 36 سؤالی) در دو نمونه ایرانی. دانشور رفتار، (1)10.

افضلی، محمد حسن (1388). «مقایسه سبک ها و مکانیسم های دفاعی افراد مبتلا به وسواس بی اختیاری، اختلال اضطراب تعمیم یافته و اختلال هراس اجتماعی». مجله روان شناسی بالینی، سال اول، شماره 1، 93-79.

امینی، همایون و همکاران (1386). «روایی نسخه فارسی مصاحبه ساختاریافته تشخیصی برای اختلال های محور یک در DSM-IV (SCID-I) ». فصلنامه پایش، سال هفتم، شماره اول، 57-49.

امینی رارانی، مصطفی (1389)، بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و سلامت اجتماعی در ایران، تهران: دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، پایان نامه کارشناسی ارشد.

اورنگ، ملاحت (1386)، سنجش کیفیت محیط در بازسازی های پس از سانحه، مطالعه ی موردی: فضاهای عمومی شهر بم، تهران: دانشگاه تربیت مدرس، پایان نامه کارشناسی ارشد.

بهادری، محمد حسین؛ جهان بخش، مرضیه؛ کجباف، محمد باقر؛ فرامرزی، سالار (1391). اثربخشی درمان فراشناختی بر باورهای فراشناختی و اعتماد شناختی در بیماران مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی، مجله روان­شناسی بالینی، سال چهارم، شماره 1 (پیاپی 13).

بهمنی، بهمن؛ تمدنی، مجتبی و عسگری، مجید (1383)، بررسی کیفیت زندگی و رابطه آن با نگرش دینی و عملکرد تحصیلی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد جنوب تهران، طب و تزکیه، شماره 25، 32-44.

بوند، جان و کورنر، لین (1389)، کیفیت زندگی و سالمندان (ترجمه سیدحسین محققی کمال)، تهران: نشر دانژه.

پارک، جی. ای؛ پارک، ک (1380)، درسنامه ی پزشکی پیشگیری و اجتماعی (کلیات خدمات بهداشتی)، بخش نخست، جلد دوم (ترجمه حسین شجاعی تهرانی و حسین ملک افضلی)، تهران: انتشارات سماط، چاپ چهارم.

خدارحیمی، سیامک (1373)، روان­شناسی سالمندی، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.

خورشید زاده، محسن؛ برجعلی، احمد؛ سهرابی اسمرود، فرامرز و دلاور، علی (1390). «اثربخشی طرح واره درمانی در درمان زنان مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی». پژوهش­های روان شناسی بالینی و مشاوره، سال اول، شماره 2، 24-5.

صفاری نیا، مجید (1392)، مشخصات روان سنجی مقیاس سلامت اجتماعی، فصلنامه روان شناسی سلامت، زیر چاپ.

ربانی خوراسگانی، علی و کیان پور، مسعود (1385 )، درآمدي بر رویکردهاي نظري و تعاریف عملی مفهوم کیفیت زندگی، نشریه مددکاري اجتماعی، دوره پنجم، شماره 4 ، تهران، انتشارات دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.

رضوانی، محمدرضا و منصوریان، حسین (1387)، سنجش کیفیت زندگی: بررسی مفاهیم، شاخص­ها، مدل­ها و ارائه مدل پیشنهادی برای نواحی روستایی، روستا و توسعه، 11(3)، 1-26.

رفیعی، حسن (1388)، تدوین شاخص ترکیبی سلامت اجتماعی، تهران: دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، طرح تحقیقاتی خاتمه یافته.

سجادی، حمیرا و صدرالسادات، سیدجلال (1388)، شاخص های سلامت اجتماعی، مجله ی سیاسی – اقتصادی، شماره 208-209، ص 244-253.

سمیعی، مرسده؛ رفیعی، حسن؛ امینی رارانی، مصطفی؛ اکبریان، مهدی (1389). سلامت اجتماعی ایران: از تعریف اجماع مدار تا شاخص شواهدمدار. مسائل اجتماعی ایران، سال اول، شماره 2. 50-31.

شاملو، سعید (1381)، بهداشت روانی، تهران: انتشارات رشد.

شریفی، ونداد؛ اسعدی، سید محمد؛ محمدی، محمدرضا؛ امینی، همایون؛ کاویانی، حسین؛ سمنانی، یوسف؛ شعبانی، امیر؛ شهریور، زهرا؛ داوری آشتیانی، رزیتا؛ حکیم شوشتری، میترا (1383). پایایی و قابلیت اجرای نسخه فارسی مصاحبه ساختار یافته تشخیصی برای IV DSM- (SCID). فصلنامه تازه­های علوم شناختی، 6، 22-10.

شریعتی، مهدی (1385)، شاخص سلامت اجتماعی، تهران: دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، طرح تحقیقاتی خاتمه یافته.

شولتس، دوآن (1369)، روان­شناسی کمال (ترجمه گیتی خوشدل)، تهران: نشر نو.

علي پور نوشري، مريم (1385)، بررسي مشكلات اجتماعي سالمندان مقيم سراهاي سالمندي شهر تهران (مطالعه موردي آسايشگاه كهريزك)، پايان نامه كارشناسي ارشد ، تهران: دانشگاه تهران، دانشكده علوم اجتماعي.

غفاری، غلامرضا و امیدی، رضا (1388)، کیفیت زندگی، شاخص توسعه اجتماعی، تهران: انتشارات شیرازه.

گال، مردیت. بورگ، والتر. گال، جویس (1391)، روش­های تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روان­شناسی (ترجمه احمدرضا نصر)، تهران: انتشارات سمت.

لینچ، کوین (1376)، تئوری شکل خوب شهر (ترجمه حسین بحرینی)، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

مازلو، آبراهام هرولد (1372)، انگیزش و شخصیت (ترجمه احمد رضوانی)، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.

مازلو، آبراهام هرولد (1381)، زندگی در اینجا و اکنون: هنر زندگی متعالی (ترجمه مهین میلانی)، تهران: انتشارات فراروان.

محققی کمال، سید حسن و عبداله تبار درزی، هادی (1391)، سلامت اجتماعی، تهران: انتشارات سخنوران.

مختاری، جواد و نظری، مرضیه (1389)، جامعه شناسی کیفیت زندگی، تهران: انتشارات جامعه شناسان.

منتظری، علی؛ گشتاسبی، آزیتا؛ وحدانی­نیا، مریم السادات (1384)، پایایی و روایی گونه فارسی پرسشنامه 36-SF، پایش، (1)5، 56-49.

نیک سیرت، زهرا (1384)، بررسی کیفیت زندگی سالمندان بازنشسته عضو سازمان بازنشستگی ساکن شهر تهران، تهران: دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت توانبخشی.

یانگ، جفری؛ کلوسکو، ژانت و ویشار، مارجوری (2003)، طرحواره درمانی: راهنمای کاربردی برای متخصصان بالینی (ترجمه حسن حمیدپور و زهرا اندوز، 1391)، تهران: انتشارات ارجمند.

مبانی نظری و پیشینه تحقیق کیفیت زندگی



REFERENCES

Abbott, M. J., & Rapee, R. M. (2004). Post-event rumination and negative self- appraisal in social phobia before and after treatment. Journal of Abnormal Psychology, (1), 136.

Acarturk, C., de Graaf, R., van Straten, A., Have, M., & Cuijpers, P. (2008). Social phobia and number of social fears, and their association with comorbidity, health-related quality of life and help seeking. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology,43(4), 273-279.

Acarturk, C., Smit, F., de Graaf, R., van Straten, A., ten Have, M., & Cuijpers, P. (2009). Economic costs of social phobia: A population-based study. Journal of Affective Disorders,115(3), 421-429.

Albano, A. M., & Hayward, C. (2004), Social anxiety disorder. In T. H. Ollendick & J. S.March (Eds.), Phobic and anxiety disorders in children and adolescents. A clinicians guide to effective psychosocial and pharmacological interventions. (pp. 198‐235). New York: Oxford University Press.

Alfano, C. A., Beidel, D. C., & Turner, S. M. (2006). Cognitive correlates of social phobia among children and adolescents. Journal of Abnormal Child Psychology,34, 189‐201.

Allison, P. D. (1999), Multiple regression; a primer. Thousand Oaks; London; New Delhi: Sage. Amir, N., Beard, C., Taylor, C. T., Klumpp, H., Elias, J., Burns, M., et al. (2009). Attention training in individuals with generalized social phobia: A randomised controlled trial. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 77(5), 961-973.

Anderson, E. R., & Hope, D. A. (2009). The relationship among social phobia, objective and perceived physiological reactivity, and anxiety sensitivity in an adolescent population. Journal of Anxiety Disorders, 23(1), 18-26.

Ahnquist, J., Wamala, S.P., & Lindstrom, M. (2012). Social determinants of health - A question of social or economic capital? Interaction effects of socioeconomic factors on health outcomes. Social Science & Medicine, 74,930-939.

Antony, M. M., Bieling, P. J., Cox, B. J., Enns, M. W., & Swinson, R. P. (1998). Psychometric properties of the 42-Item and 21-Item versions of the Depression Anxiety Stress Scales in clinical groups and a community sample. Psychological Assessment, 10(2), 176-181.

APA. (1968), Diagnostic and statistical manual of mental disorders (2nd ed.). Washington, DC: American Psychiatric Association.

APA. (1980), Diagnostic and statistical manual of mental disorders (3rd ed.). Washington,DC: American Psychiatric Association.

APA. (1994), Diagnostic and statistical manual of mental disorders (4th ed.). Washington, DC:American Psychiatric Association.

APA. (2000), Diagnostic and statistical manual of mental disorders, fourth edition, text revision. Washington, DC: American Psychiatric Association.

مبانی نظری و پیشینه تحقیق کیفیت زندگی