آسیب شناسی و مشکلات زندانيان مواد مخدر از نظر آسيبهاي اجتماعي

در این مطالعه به موضوع آسیب شناسی و مشکلات زندانيان مواد مخدر از نظر آسيبهاي اجتماعي مرتبط با آنها در جامعه پرداخته شده است.
وابستگي به مواد مخدر و داروها به عنوان يک آسيب اجتماعي در حوزه آسيب شناسي اجتماعي و يک اختلال رواني در چارچوب طبقه¬بندي¬هاي روانپزشکي يکي از مهمترين و بزرگترين معضلات جوامع بشري است.که هر ساله موجب ورود گروه عظيمي از افراد جامعه¬ي بشري به محيط هاي زندان مي شوند. اين مواد امروزه قشر مولد و جوان را مورد هدف قرار داده است و از اين طريق مضرات اجتماعي، اقتصادي و فردي بسياري براي جامعه و خانواده افراد مبتلا و سازمانهاي مرتبط همچون نيروي انتظامي و سازمان زندانها به بار آورده¬اند(بيرامي و همکاران،1388).
علاوه بر اين بايد گفت که شواهد نشان مي دهدکه غم انگيزترين تراژدي انسان معاصر اعتياد به مواد مخدر و ورود افراد مختلف جامعه بشري به محيط زندان و آسيب هاي اجتماعي و رواني ناشي از آن مي باشد. متأسفانه جوانان عصر حاضر براي فرار از ناملايمات اجتماعي ، فاصله طبقاتي و زندگي ماشيني، به مواد مخدر پناه برده اند . پناه به ملعبه اي كه ويرانگر خانواده و اجتماع بوده و مخرب ترين عامل براي روح و روان آدمي و اجتماع وي است. اعتياد يا به تعبير آن وابستگي به مواد مخدر و سوء مصرف آن در قرن حاضر از مهمترين و دردناكترين معضلات بشري است. سيل خروشان اعتياد بي رحمانه‌ درمسير حركت خود،كودكان، نوجوانان و جوانان و حتي سالخوردگان را طعمه قرار داده و علاوه بر متلاشي كردن كانون گرم و پاك خانوادگي سبب ناكامي و ايجاد آسيب هاي اجتماعي فراواني در زندگي افراد و جامعه ي انها مانند تمايل به خودكشي، مرگ و يا فرار از خانواده و اجتماع شده است. سوء مصرف مواد و مسأله اعتياد امروزه پا از مرزهاي بهداشتي و درماني فراتر نهاده و به يك معضل اجتماعي و درماني تبديل شده است. افزايش مصرف مواد مخدر طي سده گذشته نگراني روز افزوني را براي كليه جوامع در پي داشته است. اين امر خصوصاً در زندانهاي کشور هزينه هاي انساني و مالي بيشماري را تحميل کرده و موجب پديد آمدن آسيبهاي ديگري شده است. گفته مي شود تجارت غير قانوني مواد مخدر سالانه قريب به 400 ميليارد دلار سود نامشروع نصيب سوداگران مي كند. حجم و گستره درآمد و فعاليت قاچاقچيان ، گوياي عمق معضل جهاني سوء مصرف مواد مخدر است و از اين رو سياستگذاران كلان جامعه را به داشتن نگرشي جامع ، برنامه ريزي همه جانبه و برنامه هاي مستمر و مبتني بر نيازها و واقعيتهاي جامعه فرا مي خواند. در اين ميان شواهد نشان مي دهد که اقداماتي همچون زنداني کردن افراد درگير با امر مواد مخدر اگرچه تا حدودي در کاهش توليد، مصرف، فروش آنها موثر است. ولي با اين حال اين موضوع باعث ايجاد معضلات و آسيبهاي اجتماعي ديگري براي جامعه و خانواده افراد درگير با اين امر شده است. از جمله اين معضلات مي توان به فروپاشي خانواده زندانيان موادمخدر، اختلال در روابط فردي و اجتماعي خانواده، نابساماني اقتصادي خانواده و فقر تنگدستي بيشتر آنها اشاره کرد. بنابراين با توجه به مطالب گفته شده بررسي مشکلات و آسيب هاي اجتماعي ناشي از زندانيان موا مخدر از اهميت بسيار بالاي برخوردار مي باشد.


ضرورت و اهميت تحقيق
اعتياد و سوء مصرف مواد مخدر به مثابه يک مسئله اجتماعي هر ساله باعث ورود حجم عظيمي از افراد جامعه¬اي بشري به محيط زندان مي شود، که اين موضوع خود به عنوان پديده¬اي است که همراه با آن توانايي جامعه در سازمان¬يابي و حفظ نظم موجود از بين مي¬رود و باعث دگرگوني¬هاي ساختاري در نظام اقتصادي، اجتماعي، سياسي و فرهنگي در يک جامعه مي¬شود. در جامعه امروز ما، مواد مخدر در سيماي يک مسأله يا مشکل اجتماعي رخ نموده است. اين آسيب اجتماعي تعداد زيادي از مردم را تحت تأثير قرار داده و به طور روز افزوني در حال تعامل با ساير آسيب¬هاي اجتماعي و تبديل شدن به يک تهديد شالوده و ساخت شکن است. امروز نخبگان و نهادهاي تصميم¬ساز و تدبير پرداز ما با نوعي فقر شناخت و ضعف تمهيد و تدبير استراتژيک و فقدان رويکردي فراگير و همه سونگر و مبتني بر « تعين چندجانبه » جستجوي علل و عوامل متنوع در پس اين پديده مواجه هستند. در نتيجه اين فقر، ضعف استراتژي و تاکتيک¬هاي متخذه براي مقابله با اين تهديد، قادر به تأمين بهينه اهداف خود نبوده¬اند و جامعه ما شاهد رشد روز افزون گستره و عمق تأثيرات مخرب مواد مخدر و زندانيان ناشي از آن بوده است. مبارزه با اين پديده مستلزم شناخت همه ابعاد آن(اقتصادي، اجتماعي و...) است، بنابراين برنامه هايي در امر مبارزه با مواد مخدر موفق خواهند بود که با شناخت واقع¬گرايانه از اين مسئله طرح و اجراشود. در اين ميان اصولا شواهد نشان مي دهد که يکي از معضلات اين پديده آسيب هاي اجتماعي ناشي از زندانيان مواد مخدر مي باشد چرا که با ورود اين افراد به زندان و تردد شدن از محيط اجتماعي و خانواده خويش مشکلات فراواني را براي خانواده خود و محيط زندان به بار مي آورند. به همين جهت بررسي وضعيت زندانيان مواد مخدر و آسيب هاي اجتماعي ناشي از آنها در جامعه يک امر بسيار مهم مي باشد. بنابراين با توجه به مطالب گفته شده پژوهش حاضر به اين امر مهم مي پردازد.

فهرست مطالب

فصل اول 1
مقدمه و کليات 1
1-1مقدمه 1
1-2 بيان مساله 6
1-2ضرورت و اهميت تحقيق 7
1-3اهداف تحقيق 8
1-4سوالات تحقيق 9
1-5 فرضيات تحقيق 9
1-6تعاريف و مفاهيم تحقيق 9
فصل دوم 11
پيشينه پژوهش 11
2-1مباني نظري پژوهش 12
2-2نظريه هاي روان شناختي 12
2-3تئوري محروميت نسبي 15
2-5نظريههاي خرده فرهنگ 16
2-6نظريه پيوند افتراقي 17
2-7مطالعات داخلي و خارجي صورت گرفته 20
فصل سوم 25
مواد و روش ها 25
1-3روش انجام پژوهش 25
2-3 توصيف و تحليل آماري وضعيت اعتياد در ايران 25
3-3سن اعتياد به مواد مخدر 26
فصل چهارم 27
نتايج و بحث 27
1-4دلايل وجود مواد مخدر درجامعه بويژه در زندانها 27
3-4 آسيب هاي فردي و اجتماعي اعتياد به مواد مخدر 35
1-3-4 آسيبهاي فردي 35
2-3-4 آسيب ها و پيامدهاي خانوادگي 36
4-4پيامدهاي آسيب هاي اجتماعي زندانيان مواد مخدر 41
1-4-4استهلاک سرمايه ‎هاي اجتماعي و مادي 43
2-4-4کاهش امنيت اخلاقي و اجتماعي 43
3-4-4تضعيف اقتصادي 45
4-4-4 استحاله فرهنگي 45
5-4-4 استحاله سياسي 46
6-4-4 زندان و بيماريهاي عفوني 46
5-4 بررسي وضعيت اختلالات شخصيتي زندانيان مرتبط با مواد مخدر 47
6-4نتايج حاصل از بررسي عوامل موثر در كاهش آسيب اجتماعي زنداني ها مختلف بويژه زندانيان مواد مخدر 48
7-4 نتيجه گيري 54
منابع 54