مناره ها یکی از عناصر اصلی فن و هنر معماری اسلامی محسوب می شوند. الگوی اصلی مناره ها، برجهای کوتاه و مربع شکل پیش از اسلام سوریه بود که برای معابد و یا مقاصد کلیسایی ساخته می شد ولی معماران مسلمان بر ارتفاع آن افزودند و به بناهای پله دار چند طبقه ای از نوع فانوس
های دریایی رومی نزدیک تر کردند. نخستین مناره در حدود سال 45 هجری به درخواست والی
عراق، زیاد بن ابیهی، در مسجد جامع بصره برپا شد. بلافاصله پس از آن، به دستور حاکم مصر، چهار مناره به مسجد عمرو در فسطاط ملحق گردید و این در حالی است که در مصر، مناره های دیگری به مساجد اضافه می شدند. شاید بتوان رواج ساخت مناره ها در جوامعی با جمعیت غالب غیر مسلمان را در تمایل مسلمین به ابراز و تحکیم حضور خود و نیز عاملی در گردآوری مسلمانان پراکنده از نواحی مختلف شهر به منظور انجام فریضه نماز دانست. لغت: مناره .ماذنه .صومعه هر یک ریشه در جنبه های کاملا متفاوت عملکرد ساختمان دارند. این واژه هیچ گونه دلالت ضمنی به فراخوان مردم به نماز ندارد و به معنی مکان نور و روشنایی است.گاهی معادل با فانوس دریایی تصور می شود. به خصوص از زمانی که چنین ساختاری تا ظهور اسلام به طور گسترده برای اهداف نظامی بیزانسی در شمال آفریقا و سوریه استفاده می شد.
مناره جز اجزای ضروری معماری اسلامی نیست و می بینیم که جمعیت های اسلامی از کشمیر تا سودان به ویژه وهابیون عربستان از ساختن مناره پرهیز می کنند برج های استوانه ای که به قلعه های نظامی اسلامی در کرانه ی شمال آفریقا مانند تونس اضافه شدند نه تنها حکم فانوس دریایی و دیده بانی را داشتند بلکه مناره نیز نام گرفتند پس بدون تردید ریشه واژه ی مناره از لغت عربی نور به معنای روشنایی مشتق شده است از این ارتباط با روشنایی به عنوان پایه ای برای تفسیر نمادین مناره به عنوان تجلی نور الهی و یا تصویر درخشش معنوی نیز استفاده شده است. لغت مناره در یک روند نزولی در مفهوم تابلوی راهنما و یا تیرک نشانه ، سنگ های مرزی و برج
دیده بانی به کار برده می شود.
مقدمه 3
تعاریف 4
تاریخچه : 4
مناره ها در قبل از اسلام 4
تحول مناره در دوران اسلامی 5
کاربرد مناره 7
مسجد سلطان احمد استانبول 8
معماری مناره 8
تزئینات 11
مصالح ساختمانی : 15
مالويا 16
ساختمان مناره 16
مناره هاي منشوري 19
مناره هاي مخروطي 19
محراب مسجد 19
گودی محراب 20
ریشه کلمه 20
نقشه محراب 21
هنرهای تجسمی 21
گچ بری 22
ریشه کلمه محراب 28
گودی محراب نماز 28
چگونگی محراب در عبادتگاه سایر ادیان 29
محراب در زمان پیامبر صلی الله علیه و آله 29
محراب 30
چگونگی محراب در عبادتگاه سایر ادیان 31
مناره 32
معنی لغوی 32
کاربرد 32
مناره‌ها سه کاربرد اصلی دارند: 32
قطب منار دهلی 33
اجزاء 33
بلندترین مناره‌های کهن 34
کاربرد 34
قطب منار دهلی 35
اجزاء 35
مناره‌ها از چهار جزء اصلی تشکیل شده‌اند: 35
مناره‌ها در تاریخ پیش از اسلام 37
مناره‌ها در تاریخ پس از اسلام تا دوره قاجاریه 38
نتیجه‌گیری: 39
مناره و كاركردهای آن در تاریخ اسلام 40
مناره ها 42
منابع: 43